Bel Fıtığı

Bel omurgasındaki kemikler arasındakı kıkırdağın zamanla dejenere olması, sonra yırtılması ve aradaki jölemsi dokunun (nukleus pulpozus) yırtıktan dışarı çıkmasına bel fıtığı (lomber disk hernisi) denir. Yerinden çıkan bu kıkırdak parçaları sinirlere ve omuriliğe bası yaparak hastalarda şikayetler oluşturur. Fıtık hangi omurgalar arasında ise ve hangi sinire basıyorsa o sinirin trasesi ile ilgili bulgular ortaya çıkar. Bacak ağrısı, ciltte duyu kaybı, güçsüzlük (felç) görülebilir. İlerlemiş durumlarda idrar tutamama (idrar kaçırma), defekasyon sorunları, perinede his kaybı görülebilir.

Hekim muayenesinden sonra, genellikle manyetik rezonans (MR) görüntüleme fıtığın görüntülenmesi için gerekir. Bilgisayarlı tomografi (BT) görüntüleme fıtığın kemiklerle ilişkisi ve kendisinin kemikleştiğini göstermek için gerekebilir.

Bel fıtığında tedavi

Bel fıtığı tedavisi öncelikle kapsamlı bir değerlendirme ve tanı neticesinde planlanmalıdır. Yatak istirahati, ilaç tedavileri, korse tedavileri, fizyoterapi yöntemleri, enjeksiyonlar ve algolojik yöntemler ve cerrahi yöntemler kullanılmaktadır.

Osteopati ve manuel terapi

Osteopatik tedavide, dokulardaki hareket kısıtlılıklarının düzeltilmesi, dolaşımın düzenlenmesi ve sıvı akışının önündeki engellerin ortadan kaldırılması ile tedaviye elverişli ortamında oluşturulması hedeflenmektedir. Osteopati vücuda daha geniş hareket kabiliyetini sağlayarak bu kısıtlanmış alanı serbest bırakıp vücudun kendini yeniden iyileştirmesine olanak sağlar. Çevre dokuların gevşetilmesi, dolaşımın artırılması, eklem blokajlarının açılarak fıtığın iyileştirilmesi asıl hedeftir.

Fizik tedavi

Bel ağrısını, beldeki sertliği azaltmak ve hareket aralığını iyileştirmek için tasarlanmış özel tekniklerden oluşan yaygın bir tedavi yöntemidir. Amaç, diskler ve sinir kökleri üzerindeki baskıyı azaltmaktır. Belinizdeki kasları ve dokuları inşa etmeyi, güçlendirmeyi ve geliştirmeyi amaçlayan hedefe yönelik egzersizler, buz ve sıcak terapileri ile elektrik stimulasyonu ve ultrason gibi enstrumanları içerir. Özellikle willams ve mckenzie egersizleri, traksiyon uygulamaları bel fıtığı tedavisinde kullanılan etkin yöntemlerdir.

Algolojik tedaviler

Sinir blokları, tüm vücudumuza yayılmış sinirlere yapılan müdahaleyi tanımlar. Sinir blokları için lokal anestezik enjeksiyonları yapılabilir. Hastalara birkaç hafta veya hatta aylarca ağrının giderilmesi, etkinin sadece lokal anestezik etkiye bağlı olmadığı, uzun süreli analjezinin, merkezi ağrı modülasyonu üzerindeki bir etkiye bağlı olduğu düşünülmektedir.

Bel afıtığında lomber faset bloğu, lomber epidural steroid enjeksiyonu, lomber transforaminal epidural steroid enjeksiyonu, nukleoplasti, lomber sempatik blok uygulanabilir. Ayrıca proloterapi, nöralterapi, tetik nokta ve kuru iğne tedavisi, sakroiliak eklem enjeksiyonu ve ganglion impar enjeksiyonu yapılabilir.

Epidural steroid enjeksiyonları, doğrudan omuriliği çevreleyen dural kesenin dış kısmına uygulanır. Enjeksiyonun amacı, sıkıştırılmış bir sinir kökü etrafındaki iltihabı azaltarak ağrıyı geçici olarak hafifletmektir.

Cerrahi tedaviler

Bel fıtığı hastalarında bazen cerrahi gerekebilir. Cerrahi, hastalığın ilerlediği ve diğer konservatif yöntemlerle düzelmesinin beklenmediği durumlarda endikedir. Bu sayede hem ağrının geçmesi, duyu kaybının iyileşmesi hem de varsa güç kaybının düzelmesi beklenir. İyileşme miktarı ve iyileşme hızı, hastanın ameliyat olduğu andaki sinir hasarı ile ilişkilidir. Sinir hasarı ne kadar fazla ise, güçsüzlük ve nörolojik hasar ne kadar ileri ise iyileşme o kadar yavaş ve zor olur.

Bel fıtığında ayak bileğinde hareketin tamamen kaybı, idrar ve gaita yapamama gibi sorunlar gelişirse hastalara acil cerrahi girişim gerekebilir.

Cerrahi tedavide mikrocerrahi, endoskobik yöntemler ya da daha kompleks cerrahi yöntemler kullanılabilir. Ameliyat çeşitleri ise genellikle mikroskop altında fıtık çıkartılmasıdır. Mikrodiskektomi de denen bu minimal invazif yöntemde, bele yapılan küçük bir kesiden girilerek cerrahi mikroskop rehberliğinde fıtık çıkartılır. Endoskopik yöntemde ise belden küçük bir insizyon ile kamera rehberliğinde fıtık çıkartılır.

Hastanede yatış süresi genellikle bir gündür. Cerrahiden sonra hastalar genellikle aynı gün yürürler, yemeklerini oturarak yerler. Kısa süreli ve hafif-orta derecede nörolojik hasarı olan hastalar ameliyattan sonra çok daha hızlı iyileşirken, ileri güç kaybı ve nörolojik hasarı olan hastaların rehabilitasyona ve iyileşmek için daha uzun bir zamana ihtiyacı olabilir.

Bütünsel tedaviler

Bel fıtığı tanısı konduktan sonra tedavi için her zaman tek bir yol olmayabilir. Bazen felç olmak üzere olan bir hastayı acil ameliyat etmek gerekebilir. Öte taraftan, fizik tedavi, manuel terapi ya da algolojik yöntemlerle iyileşen pek çok hasta vardır. Bu hastaların osteoporoz gibi hastalıkları tedavi edilmeli, diyetleri ve günlük aktiviteleri düzenlenmelidir. Bu nedenle el birliği ile bir ekip içinde tedavi edilmeleri gerekmektedir.