Belde Dar Kanal
Belde dar kanal, tıbbi dilde lomber spondiloz, omurga kanalının daralması ve neticesinde içinden geçen ve bacaklarımıza giden sinirlerin ezilmesi, sıkışması ile sonuçlanan bir hastalıktır. Genellikle omurga ve ve etraf bağ dokudaki dejenerasyonu ve kireçlenmesi neticesinde görülür. Omurga kanalının daralması genellikle yaşla izlenen dejeneratif değişikliklere bağlıdır. Bu kanal omurga gövdesinin arka duvarı, faset eklemler ve flavum denen bağ dokular, normalde olduğundan daha fazla kalınlaşarak ve büyüyerek omurga kanalını daraltır, omurilik ve sinirleri sıkabilir. Omuriliğin ve sinirlerin sıkışması sonuncunda hastalarda şikayetler başlar. Dar kanal, belde görülebileceği gibi, boyun ve sırt omurgalarında da görülebilir.
Belde dar kanalı olan hastalarda en sık bulgu bel ağrısı olsa da, omuriliğin ve sinirlerin sıkışmasına bağlı olarak bacaklarda kuvvetsizlik ve duyu kayıpları da gelişebilir. Genellikle omurga içinden geçen sinirlerde sıkışma görülür. Bu sıkışma tipik olarak kendini yürürken belli eder. Hastalar yürüyünce artan bel ağrısı ile birlikte, bacaklarda uyuşma karıncalanma ve yanma hissi de ortaya çıkar. Hastanın yürüme mesafesi azalır, bu şikayetleri dinlendirmek için hasta dinlenmek zorunda kalır, durur, bazen oturur. Hastada yürüyüş bozukluğu ve dengesizlik görülebilir. Anlatılan nörolojik defisitler dışında bazen idrar ve gaita yapma zorlukları da izlenebilir.
Belde dar kanalda ayırıcı tanı
Hekim muayenesi ile, genellikle manyetik rezonans (MR) görüntüleme, bilgisayarlı tomografi (BT) görüntüleme, rontgen ve başka yöntemlerle ayırıcı tanı hedeflenir.
Belde dar kanalda tedavi
Belde dar kanal tedavisi öncelikle kapsamlı bir değerlendirme ve tanı neticesinde planlanmalıdır. Nörolojik defisiti olmayan, yürüme mesafesi uzun olan ve ağrıları çok olmayan hastalara yatak istirahati, ilaç tedavileri, korse tedavileri, fizyoterapi yöntemleri, enjeksiyonlar ve algolojik yöntemler uygulanabilir. Yürüme mesafesi kısalmış, yürümeye başlayınca kısa mesafede ağrısı, uyuşması, yanması ve iğnelenmeleri başlayan hastalar ile ileri nörolojik defisiti veya şiddetli ağrıları olan hastalara ameliyat gerekir.
Osteopati ve manuel terapi
Osteopati ile sıkı bel kaslarının uyarılması kan akışını artırmaya, kas gerginliğini ve sırt ağrısını azaltmaya ve iyileşmeyi teşvik etmeye yardımcı olur. Omurga dokularının maniplasyonu ve mobilizasyonunu içeren uygulamalı teknikler, spinal stenoz ağrısını hafifletmeye yardımcı olur. Yaygın teknikler arasında fleksiyon-distraksiyon manipülasyonu ve torakolomber fasyanın (yumuşak dokular) manuel olarak gerilmesi bulunur.
Fizik tedavi
Fleksiyon temelli (öne eğilme) eğzersiz protokolü (williams), omurilik kanalının açılmasına yardımcı olabilir ve artan kan akışına izin verebilir. Öne eğilmek tipik olarak lomber spinal stenoz ağrısını hafiflettiği için bu egzersizler daha iyi tolere edilir. Alt ekstremite kaslarına yönelik germe eğzersizleri özellikle tedaviye eklenmelidir. Egzersizler ayrıca kilo kaybına ve bel omurgasındaki mekanik streste genel bir azalmaya yardımcı olabilir. Semptomları azalmak için, sıcak, elektroterapi ve traksiyon uygulamalarından faydalanılır.
Aktivite değişikliği yapmak semptomları biraz azaltabilir. Baston, yürüteç veya alışveriş arabasına yaslanarak destekle yürümek, uzun süre ayakta durmaktan kaçınmak, bulaşıkları yıkarken veya pişirirken olduğu gibi uzun süre ayakta duracaksanız bir ayağınızı basamaklı bir tabure üzerine koymak genellikle ağrının ortaya çıkmasını geciktirir. Omurga ve pelvik eklemlerdeki baskıyı azaltmak için sağlıklı bir kiloyu korumak çok önemlidir. Ağrı arttığında 10 ila 15 dakika buz kullanılması, uyuşma etkisiyle anında rahatlama yapabilir. Ağrıyan kaslara kan akışını iyileştirmeye ve yumuşak dokuları gevşetmeye yardımcı olmak için fiziksel aktivitelere başlamadan önce ısı tedavisi uygulamak gerekebilir.
Algolojik tedaviler
Belde dar kanal tedavisi öncelikle cerrahidir. Çeşitli nedenlerle cerrahi olamayan hastalarda fizik tedavi metodlarından sonra veya beraber bir şekilde algolojik tedavi yapılabilir. Lomber dar kanal hastalığı ağrılarında lomber faset bloğu, lomber epidural steroid enjeksiyonu, lomber transforaminal epidural steroid enjeksiyonu, lomber sempatik blok uygulanabilir. Ayrıca proloterapi, nöralterapi, tetik nokta ve kuru iğne tedavisi, sakroiliak eklem enjeksiyonu yapılabilir.
Cerrahi tedaviler
Belde dar kanalı olup, yürüme mesafesi kısalmış, yürümeye başlayınca kısa mesafede ağrısı, uyuşması, yanması ve iğnelenmeleri başlayan hastalar ile ileri nörolojik defisiti veya şiddetli ağrıları olan hastalara ameliyat gerekir. Hastalık genellikle yaş ile arttığı için uygun zaman geldiğinde tek çözüm ameliyat olabilir. Darlığın derecesi, eşlik eden omurga kırıkları, fıtıklar, kireçlenmeler ve omurgada kayma ile hastanın eşlik eden diğer hastalıkları ameliyat planlamada önemlidir. Ameliyatta asıl hedef sinirleri sıkıştıran kemik, eklem ve ligaman (bağ doku) gibi dejenere olarak kalınlaşmış dokuların çıklartılarak, bu sinirlerin rahatlatılmasıdır. Cerrahi tedavide mikrocerrahi, endoskobik yöntemler ya da daha kompleks cerrahi yöntemler kullanılabilir.
Mikrocerrahi yöntemde belden küçük bir kesi ile omurgaya ulaşılır. Omurga kanalını daraltan kemik, eklem ve ligamanlar cerrahi mikroskop altında çıkartılır.
Açık cerrahi yöntemde güvenle yapılan ve uygun hastalarda çok etkili bir tedavi yöntemidir. Bu yöntemde, belirgin kayması olan çok ileri dar kanal hastalarında omurganın kanalı sıkıştıran arka kısmı güvenle çıkartılır. Gereken durumlarda omurga kemiklerini birbirlerine sabitlemek için vidalar ve kafesler kullanılır.