Topuk Dikeni

Topuk dikeni nedir?

Topuk dikeni, topuk kemiğinde sivri uçlu kemik çıkıntıılar oluşması durumudur. Kalkaneus olarak adlandırılan topuk kemiğinin altında kalsiyum birikintilerinin oluştmasıyla ortaya çıkar. Ayakta ağrı ve yürüyüş bozukluğu yaptığı için hareket sistemi hastalıkları arasında önemlidir.

Topuk dikeni neden ve nasıl olur?

Tendonlar, kaslar veya plantar fasyanın kronik olarak gerilmesi ve tekrar tekrar yırtılması sonucu oluşan lokal iltihabi süreç sonucu topukta kalsiyum birikmesi ve topuk dikeni ortaya çıkar. Topuk dikeni, özellikle uzun koşu ve atlama yapan sporcular arasında sık görülür.

Topuk dikeni altta yatan bir sağlık sorununa bağlı olarak gelişebileceği gibi bağımsız olarak da görülebilir. Topuğun altında ya da topuğun arkasında bulunabilir. Topuğun arkasında gelişen topuk dikeni sıklıkla aşil tendonunun iltihaplanması ile bağlantılı olabilir. Topuğun ön kısmında görülen topuk dikeni ise sıklıkla plantar fasiit ile ilişkilidir. Plantar fasiit, ayağın altından geçen ve topuk kemiğini ayak parmaklarına bağlayarn plantar fasya adı verilen fibröz bağ dokusunun ağrılı iltihabıdır.

Topuk dikeni için risk faktörleri nelerdir?

Topuk kemiğine, bağlara ve topuk yakınındaki sinirlere aşırı stres uygulayan yürüyüş ve basış anormallikleri, özellikle sert yüzeylerde tempolu yürüyüş veya koşu, uygunsuz ayakkabılar ve aşırı kilo ve obezite risk oluşturur. İlerleyen yaşla birlikte plantar fasyanın esnekliğini azaltır ve topuğu koruyan yağ yastığını incelir, bu nedenle yaşlılarda daha çok görülür. Kadınlarda, şeker hastalığında, düz taban veya yüksek ayak kemeri olanlarda daha sıktır. Topuğa darbe almak ya da ayak burkulması gibi nedenlerle ayakta yumuşak doku hasarı topuk dikenine yol açabilir.

Topuk dikenine neden olabilecek tıbbi durumlar nelerdir?

Reaktif artrit (Reiter hastalığı), ankilozan spondilit, diffüz idiopatik iskelet hiperostozu, plantar fasiit ve aşil tendiniti topul dikenine neden olabilir.

Topuk dikeni belirtileri nelerdir?

En sık görülen şikâyetler aralıklı veya kronik ağrıdır. Özellikle yürürken ya da koşarken topuk ağrısı görülebilir. Genel olarak, ağrının nedeni topuk dikeni değil, bununla ilişkili olan yumuşak doku yaralanmasıdır. Topuk dikeni ve plantar fasiitte görülen ağrıları sabah ilk ayağa kalktıklarında ayak tabanlarına bıçak saplanması veya iğne batması şeklinde tarif eder. Ağrı daha sonra rahatsız edici bir acıya dönüşür. Genellikle uzun süre oturduktan sonra ayağa kalkıldığında keskin ağrı geri döner. Topuk dikeninde topukta şişlik, çevresinde ısı artışı, çıplak ayakla yürümeyi zorlaştıran topuk altındaki hassasiyet de görülebilir.

Topuk dikeni tanısı nasıl konur?

Topuk dikeni olduğu düşünülen bireylerde tanı için ayak röntgeni çekilebilir. Kemik çıkıntının röntgen filminde görülmesi ile tanı konur. Bazı insanlarda hiçbir belirti görülmediği için, topuk dikeni sadece başka bir nedenden dolayı röntgen çekilmesiyle keşfedilir.

Topuk dikeni tedavisi nasıl yapılır?

Ortez kullanımı: Bu amaçla kullanılan halka şeklindeki tabanlıklar topuktaki baskıyı almak için ayakkabının içine yerleştirilerek kullanılır.

Topuk dikeni egzersizleri: Topuk dikeni ayak ve baldırdaki kas ve bağların kısa olmasından kaynaklı kronik gerilmeye maruz kalmalarının bir sonucudur. Bu nedenle bölgede bulunan yumuşak dokuların uzaması ve esnemesine yardımcı olacak egzersizler tedavide etkilidir. Bu nedenle topuk dikeni tedavisine yardımcı olması için düzenli olarak ayak ve baldır germe egzersizleri yapılabilir.

İlaç tedavisi: Topuk dikeni için geliştirilmiş özel bir ilaç yoktur. Tedavide kullanılan ilaçlar iltihabi süreci baskılayarak ve doku iyileşmesini hızlandırarak şikâyetleri kontrol altına almaya yardım eder.

Ekstrakorporeal şok dalgası tedavisi (ESWT): Yüksek enerjili ses dalgaları ilgili bölgeye yönlendirilerek plantar fasyadaki hasarın iyileşmesi teşvik edebilir.

Proloterapi: Hasarlı yumuşak dokuya yağpılan özel enjeksiyonlar ile iyileşme süreci uyarılır.

PRP (Platelet Rich Plasma): Kişinin kendi kanından elde edilen trombositten ve büyüme faktörlerinden zengin kan ürünü topuk bölgesine enjekte edilir.

Ameliyat: Nadir durumlarda ihtiyaç duyulur. Çoğu olguda dameliyat dışı bahsedilen tedaviler yeterlidir.