Osteoporoz ve Omurganın Osteoporotik Kırıkları
Osteoporoz
Osteoporoz, yaş ile kemik mineral dansitesinin azalmasına bağlı kemik yoğunluğunun azalmasıdır. Osteoporotik kemiğin kalitesi iyi olsa da kemik yoğunluğu ve miktarı azalmıştır. Omurga gövdesinde içteki kemik yapıyı oluşturan kanseloz kemik miktarı azalmış, kabuğu oluşturan kortikal kemik incelmiş ve bu sebeplerle yüklenmeye direnci azalmış ve kolayca kırılabilir hale gelmiştir.
Osteoporotik omurga kırıkları
Osteoporotik kompresyon kırıkları omurganın ileri derecede kırılgan yapısına bağlı kırıklardır ve ileri yaşlarda oldukça sık görülmektedir. Osteoporotik hastalarda omurga kırıkları sıklıkla sert oturma gibi oldukça hafif travmaları takiben görülür. Bu kırıklar ciddi sırt ve bel ağrısına neden olabilecekleri için fiziksel aktiviteri kısıtlarlar. Bu kompresyon kırıkları zaman içinde ilerleme ve komşu omurgalarda da aksiyal yüklenme ile yeni kırıklar oluşmasına neden olabilirler.
Tedavi
Osteoporotik kırıklarda öncelikle tıbbi tedavi uygulanır. Birçok hasta medikal tedavi ile iyileşir. Omurganın semptomlu ve medikal tedavi ile iyileşmeyen osteoporotik kırıkları cerrahi tedaviye gereksinim duyabilir. Vertebroplasti (VP) ve kifoplasti (KP), kırılmış omurga gövdesi içine, perkutan yöntemle polimetilmetakrilat (kemik çimentosu) enjeksiyonu yapılarak, kırık omurga gövdesine destek sağlaması amacıyla kullanılır. Vertebroplastide omurga içine kemik çimentosu doğrudan enjekte edilirken, kifoplastide önce kırık omurga içinde bir balon şişirilerek omurganın tekrar genişlemesi beklenir. Çimento daha sonra enjekte edilir. Böylece hem kemik yüksekliği tekrar restore edilmiş olur hem de çimentonun damar yada omurilik kanalına kaçma ihtimali azaltılmış olur.
Osteoporotik omurga kırığı olan hastalar metabolik ve endokrinolojik açıdan araştırılmalı, osteoporoza neden olan sebepler ortaya konmalı ve tıbbi tedavileri ivedilikle başlanmalıdır.
Riskler
Bu işlem genellikle düşük riskli ameliyatlardan sayılsa da bazı komplikasyonlar görülebilir. Kanama, enfeksiyon ve sinirlerin yaralanmasına bağlı nörolojik hasar gelişebilir. Nadiren çimentonun omurga kanalına kaçabilir. Bu vertebroplastide daha sık görülen bir komplikasyondur. Bu bazen klinik bulgu vermezken, bazen de ciddi omurilik ve sinir basısı yapabilir. Bu durumda açık ameliyata geçilmesi gerekebilir. Çimento çok nadiren toplardamarlar içine kaçıp akciğerleri tıkıyabilir (pulmoner emboli).
Kar-zarar hesabı
Akut kompresyon kırıkları bazen çok ağrılı olabilirler ve yaşlı hastanın hareketini tamamen engelleyebilirler. Dünyadaki araştırmalar bu tekniğin ağrıyı hızlıca giderdiğini ve yaşlı hastanın hızlıca mobilize olmasını sağladığını göstermişlerdir. Bu sayede hastaların yaşam kaliteleri yükselmiş, ağrı için kullandıkları önemli ağrı kesicilerden kurtulmuşlardır.
Özetle, vertebroplasti ve kifoplasti tıbbi tedaviye cevap vermeyen akut kompresyon kırıklarında etkili bir tedavi yöntemidir. Bu yöntemin kullanılmasına karar vermeden önce, olası komplikasyonlar göze alınarak, her hasta birey için risk / karlılık analizi yapılmalıdır.